wtorek, 13 maj 2025 23:17

Czy to prawda, że ziemniaki są szkodliwe?

Czy ziemniaki są zdrowe? Czy ziemniaki są zdrowe? fot: unsplash

Ziemniaki od lat stanowią podstawę diety w wielu krajach, w tym w Wielkiej Brytanii. Choć powszechnie uważane są za pożywne, w ostatnim czasie zyskały opinię produktu, który może podnosić poziom cukru we krwi. Pojawia się pytanie, czy rzeczywiście są szkodliwe dla zdrowia i czy należy ich unikać w codziennym jadłospisie.

Naukowcy z Uniwersytetu w Leeds, w tym dr. Christine Bosch z Wydziału Żywienia i Nauki o Żywności, postanowili zbadać temat i odpowiedzieć na pytania związane z wpływem ziemniaków na organizm. Wnioski płynące z analizy zależą od wielu czynników, w tym odmiany ziemniaka oraz sposobu jego przygotowania.

Spis treści:

Jak odmiana ziemniaka wpływa na poziom cukru we krwi?

Dr. Christine Bosch wyjaśnia, że nie wszystkie ziemniaki są takie same pod względem działania na poziom glukozy. Odmiany mączyste, takie jak Maris Piper, powodują wyższy wzrost cukru we krwi niż odmiany woskowe. Dzieje się tak ze względu na różnice w strukturze skrobi i zawartości błonnika.

Ważne jest także, aby nie obierać ziemniaków przed gotowaniem. Skórka zawiera bowiem więcej błonnika oraz związków fenolowych, które wspomagają trawienie i spowalniają wchłanianie cukru. Według dr. Bosch, 150-gramowy ziemniak w skórce zawiera około 2 gramów błonnika, a po obraniu ta ilość spada do 1 grama.

W jaki sposób sposób przygotowania wpływa na indeks glikemiczny?

Nie tylko rodzaj ziemniaka, ale również jego obróbka termiczna ma znaczący wpływ na reakcję organizmu. Gotowanie i chłodzenie ziemniaków to sprawdzony sposób na obniżenie ich indeksu glikemicznego. Dr. Bosch podkreśla, że dzięki temu wskaźnik może spaść nawet o 30-40 procent.

„To zależy od rodzaju ziemniaka i sposobu, w jaki go przygotujesz.” - dr. Christine Bosch
 

Największe ryzyko gwałtownego wzrostu cukru pojawia się przy ziemniakach tłuczonych lub pieczonych z dodatkiem tłuszczów. Tego typu dania szybciej się trawią, przez co powodują nagły wzrost glukozy we krwi. Całe, gotowane ziemniaki ze skórką są znacznie korzystniejsze pod tym względem.

Czy ziemniaki zwiększają ryzyko cukrzycy?

Wbrew powszechnej opinii, spożywanie ziemniaków samo w sobie nie zwiększa ryzyka zachorowania na cukrzycę. Zależy to przede wszystkim od ilości i dodatków używanych podczas gotowania. Produkty bogate w tłuszcze, takie jak śmietana, masło czy olej, mogą zwiększać kaloryczność potrawy, co pośrednio wpływa na zdrowie metaboliczne.

Jeśli nie spożywa się ich w nadmiarze i odpowiednio je przygotuje, nie ma powodów do obaw.

„Jeśli nie jesz ich zbyt dużo, wszystko jest w porządku.” - dr. Christine Bosch

Jakie praktyki pomagają jeść ziemniaki zdrowiej?

Na podstawie badań dr. Bosch oraz dotychczasowych danych można sformułować kilka praktycznych zasad:

  • Nie obieraj ziemniaków przed gotowaniem.
  • Wybieraj odmiany woskowe zamiast mączystych.
  • Gotuj ziemniaki i schładzaj je przed spożyciem.
  • Unikaj nadmiaru tłuszczu i śmietany.
  • Zadbaj o odpowiednią porcję - umiarkowanie ma znaczenie.

Właściwie dobrane ziemniaki, przygotowane w odpowiedni sposób, mogą być wartościowym składnikiem zdrowej diety. Zawierają błonnik, węglowodany i związki opóźniające trawienie, co sprawia, że pomagają utrzymać sytość i energię przez dłuższy czas.

Przypisy:

Maris Piper to jedna z najpopularniejszych odmian ziemniaków uprawianych w Wielkiej Brytanii. Została wprowadzona na rynek w 1966 roku i od tego czasu zyskała szerokie zastosowanie w kuchni, szczególnie w przygotowywaniu frytek, pieczonych ziemniaków oraz purée. Charakteryzuje się jasnożółtym miąższem i białą skórką. Maris Piper to ziemniak mączysty, co oznacza, że zawiera więcej skrobi niż odmiany woskowe. Dzięki temu po ugotowaniu staje się puszysty, ale też szybciej podnosi poziom glukozy we krwi w porównaniu do innych odmian.

Źródło: The Guardian