Spis treści:
- Wpływ Jessiki Rolph i Brytyjskiego Towarzystwa Psychologicznego
- Znaczenie rozmowy według Jaime Thurston i Laverne Antrobus
- Biologiczne podstawy empatii według Melanie Fisher i Lorraine Candy
- Skuteczne rytuały i działania wychowawcze
- Rola psa w budowaniu odpowiedzialności i troski
Wpływ Jessiki Rolph i Brytyjskiego Towarzystwa Psychologicznego
Dzieci uczą się empatii i życzliwości przede wszystkim przez obserwację zachowań dorosłych w ich otoczeniu. Jessica Rolph, współzałożycielka firmy zajmującej się wczesnym rozwojem dziecka, podkreśla, że dzieci empatyczne mają lepsze relacje z rodziną i rówieśnikami. Współczucie wzmacnia ich pozycję społeczną i poprawia funkcjonowanie w szkole.
Nasze badania pokazują, że dzieci są silnie pod wpływem tego, co obserwują u dorosłych. - Bruce Hood
Według psychoterapeutki Anny Mathur, życzliwość to także wyraz odporności psychicznej. Uczy dzieci krytycznego myślenia oraz działania z poszanowaniem siebie i innych.
Znaczenie rozmowy według Jaime Thurston i Laverne Antrobus
Rozmowa o emocjach i sytuacjach społecznych powinna stać się codzienną rutyną w domu. Jaime Thurston, założycielka brytyjskiej inicjatywy edukacyjnej Szkoła Życzliwości, proponuje zadawanie dzieciom prostych pytań, takich jak: „Czy zrobiłeś dziś coś miłego?” lub „Czy ktoś był dla ciebie miły?”. Pomaga to dzieciom lepiej rozumieć swoje emocje i uczyć się współodczuwania.
Życzliwość nie tylko przynosi korzyści osobie, wobec której jesteśmy mili, ale ma też pozytywny wpływ na nasze zdrowie psychiczne i fizyczne. - Jaime Thurston
Psycholog dziecięca dr. Laverne Antrobus wskazuje, że najprostsze formy grzeczności - jak „proszę” i „dziękuję” - są podstawą uprzejmości. To one budują kulturę życzliwości już od najmłodszych lat. Dzieci, które doświadczają pozytywnego wzmocnienia w reakcji na dobre uczynki, łatwiej przyswajają takie zachowania jako trwałe wzorce.
Dlaczego ktoś wybiera bycie niemiłym, jeśli może być miły? - Liz Bates
Biologiczne podstawy empatii według Melanie Fisher i Lorraine Candy
Rozwój empatii u dzieci nie przebiega liniowo. Melanie Fisher z sieci przedszkoli Bright Horizons wyjaśnia, że do około szóstego roku życia dzieci mogą wykazywać niestabilne postawy empatyczne. Jest to związane z naturalnym rozwojem mózgu i nieświadomymi reakcjami emocjonalnymi.
Zrób dziś coś miłego. - Lorraine Candy
Fisher dodaje, że już niemowlęta reagują na emocje innych, a mózg rozwija tzw. neurony lustrzane, które stanowią podstawę empatii. Rodzice mogą to wspierać poprzez zabawy z lalkami, gry planszowe czy wspólne gotowanie, które uczą dzielenia się, współpracy i troski o innych.
Skuteczne rytuały i działania wychowawcze
Oto kilka sprawdzonych metod nauki życzliwości:
- Modelowanie zachowań - dzieci uczą się przez obserwację, dlatego warto pokazywać im dobre wzorce w codziennych sytuacjach.
- Codzienne rozmowy o emocjach - zadawanie pytań o uczucia i sytuacje społeczne buduje wrażliwość.
- Chwalenie wysiłku, a nie tylko efektów - np. „To było miłe, że zapytałeś siostrę, czy nic jej nie jest”.
- Ustalanie prostych zasad - np. przypominanie przez karteczki lub plakaty z prostymi hasłami, które utrwalają nawyki.
- Gry i zabawy uczące współpracy - planszówki, wspólne zadania domowe, symulacje sytuacji społecznych.
W przypadku dzieci starszych warto zachęcać do myślenia krytycznego i analizowania przyczyn zachowań innych osób. Lorraine Candy podkreśla, że w okresie dojrzewania rówieśnicy stają się najważniejszym punktem odniesienia, ale to właśnie rodzice mogą inicjować głębsze rozmowy o uczuciach.
Rola psa w budowaniu odpowiedzialności i troski
Zwierzęta domowe, szczególnie psy, uczą dzieci konsekwencji, odpowiedzialności i czułości. Lorraine Candy zauważyła, że jej nastolatki znacząco poprawiły swoje zachowania po wprowadzeniu psa do domu. Opieka nad pupilem buduje empatię przez codzienne doświadczenie troski i wzajemności.
Jak pokazują badania i praktyki specjalistów, życzliwość nie jest wrodzoną cechą, ale umiejętnością, którą można rozwijać od pierwszych miesięcy życia. Rodzice, nauczyciele i opiekunowie mają w tym procesie kluczową rolę - wystarczy konsekwencja, zrozumienie i codzienna obecność.
Przypisy:
Jessica Rolph – współzałożycielka amerykańskiej firmy Lovevery, specjalizującej się w edukacyjnych zabawkach i materiałach wspierających wczesny rozwój dziecka.
Bruce Hood – psycholog rozwojowy i autor książki „The Science of Happiness”, specjalizuje się w badaniach nad wpływem środowiska społecznego na zachowanie dzieci.
Anna Mathur – psychoterapeutka i autorka publikacji o zdrowiu psychicznym, zajmuje się wspieraniem rodzin w budowaniu odporności emocjonalnej u dzieci.
Jaime Thurston – założycielka brytyjskiej organizacji edukacyjnej School of Kindness, promującej nauczanie życzliwości w szkołach i domach.
Laverne Antrobus – psycholog dziecięca z Wielkiej Brytanii, znana z pracy w mediach i placówkach edukacyjnych, popularyzuje wychowanie oparte na empatii i konsekwencji.
Liz Bates – autorka książki „Cool to Be Kind” („Fajnie być życzliwym”), prowadzi działania edukacyjne na rzecz rozwijania empatii wśród młodzieży.
Melanie Fisher – specjalistka ds. dobrostanu i wczesnej pomocy w sieci żłobków i przedszkoli Bright Horizons, zajmuje się praktycznym wspieraniem rozwoju emocjonalnego dzieci.
Lorraine Candy – dziennikarka, autorka książki „Mum, What’s Wrong With You?”, podejmuje tematy wychowywania nastolatków, szczególnie dziewcząt, i roli emocji w życiu rodzinnym.
Źródło: The Guardian
